Լեզվական աշխատանք․առաջադրանքներ 196-214
Գոյականի հոլովումը
196. Հարցում արտահայտող բառի փոխարեն տրված գոյականները գրի՛ր (դրանք ինչպե՞ս փոխվեցին):
Այգում մի մարդ ինչո՞վ գործ էր անում: Այգում մի մարդ բահով գործ էր անում։
Բահ, մկրատ, թիակ:
197. Հարցում արտահայտող բառի փոխարեն տրված գոյականները գրի՛ր (դրանք ինչպե՞ս փոխվեցին):
Հիանում էր ինչո՞վ: Հիանում էր երգով։
Երգ, աշխարհ, ընկերներ, շարժումներ:
198. Տրված նախադասությունները լրացրո՛ւ դպրոց բառով՝ ուշադրություն դարձնելով վերջավորություններին:
Ամեն առավոտ դպրոց եմ գնում:
Մի մեքենա մոտեցավ մեր դպրոցում:
Այսօր Արան վերջինը դուրս եկավ դպրոցից:
Մեր դպոցում բոլորս էլ հիանում ենք:
Ես ու քույրս սովորում ենք դպրոցում:
199. Բառակապակցություններ կազմի՛ր հարցում արտահայտող բառի փոխարեն՝ տրված գոյականները գրելով: Բառերին ի՞նչ վերջավորություններ ավելացան:
Պառկել որտե՞ղ:
Ծովափում, մահճակալի, անդունդի եզրի, գետի ափի, անտառի բացատ անկողինում, հիվանդանոցում :
204. Տրված բառերով կազմի՛ր
ա) ածանցավոր բառեր, Ջրային, անձայն,անձեռք։
բ) բառաձևեր /բառաձևեր են կոչվում բառերը, որոնք ունեն վերջավորություններ/
Ջուր, ձայն, ձեռք:
208. Կետերի փոխարեն գրի՛ր գրիչ, բույն, ծով բառերի ձևերը:
Իր բույնը հյուսել էր մեր այգու ամենաբարձր ծառի վրա:
Չմոտենաս իմ բույնին, ձագուկներս հանկարծ կվախենան:
Ճուտը գլուխը բույնից դուրս էր հանել ու սպասում էր մորը:
Այդ թռչունին իր ձագերով ու բույնից կբերեմ, որ իմ այգում ապրի:
Ձագուկները կծկվել էին բույնի մեջ ու վախեցած նայում էին:
Գիշերվա փոթորկից հետո ծովը հանգստանում էր:
Մեքենան մոտենում էր ծովին, արդեն լսվում էր նրա շառաչը:
Որոշեց բույնից հեռու ապրել, որ մոռանա այդ դեպքը:
Փոթորկուն հիանում եմ, բայց և վախենում եմ լեռնացող ալիքներից:
Ամբողջ օրը լողում էր ծովում ու վերադառնալու մասին չէր մտածում:
Իմ գրիչը լավ չի գրում:
Ձեռքը գցեց ընկերոջ գրիչը ու ծոցատետրում ինչ-որ բան նշեց:
Ամբողջ թանաքը գրիչը դուրս էր հոսել, ու պայուսակը տեղ-տեղ սևացել էր:
Այդպիսի բաները սովորական գրիչով չեն գրում:
209. Բոլոր նման բառաձևերը խմբավորի՛ր: Ո՞րն է նմանությունը:
Ափից շենք գյուղին շենքով
գյուղից ափ ափին գյուղով
շենքից գյուղ ափով
213. Ընդգծված բառերը նույնարմատ (նույն արմատն ունեցող) հականիշ բառերով փոխարինի՛ր: Գոյականներն ի՞նչ ձևով դրվեցին:
Օրինակ՝
անբեղ մարդ – բեղով մարդ:
Անլուսամուտ սենյակ-լուսամուտով սենյակ, անդուռ պահեստ-դռան պահեստ, անծխնելույզ վառարան-ծխնելույզով վառավան, անդանակ մորթել-դանակով մորթել, անշնորհք նստել-շնոքով նստել, անկարգ գնալ-շնորքով:
214. Կետերի փոխարեն գրի՛ր ածանց կամ վերջավորություն բառերը:
Երբ արմատին կամ բառին ածանց ենք ավելացնում, եղած իմաստը փոխվում է, և նոր բառ է ստացվում: Իսկ երբ վերջավորություն ենք ավելացնում, բառի արտահայտած իմաստը չի փոխվում, փոխվում է նրա ձևը՝ նախադասության մյուս բառերին կապվելու համար:
Ածանցը բառ կազմող մասնիկ է: վերջավորություն օգնում է, որ բառը խոuքի մեջ կապվի ուրիշ բառերի հետ:
Բառի հիմքը վերջավորությունից առաջ եղած մասն է: